Isı Yalıtım Malzemeleri

 

Isı yalıtım malzemeleri, ısı kayıplarının azaltılmasında kullanılan, düşük kalınlıklarda enerji tasarrufu sağlamak amacıyla üretilmiş, yüksek ısıl dirence sahip özel ürünlerdir. Genellikle heterojen yapılı malzemelerin bir karışımı olarak elde edilmektedir ve havayla dolu hücreleri saran katı bir çeperden oluşan bir iskelete sahiptir. Bu sebeplerden dolayı da hafif yapılıdır.

Isı yalıtım ürünleri üretimleri sonucunda veya kimyasal bileşimlerinden dolayı kapalı veya açık boşluklu özellik göstermektedir. Kapalı gözenekli ısı yalıtım ürünleri, yapıları süreklilik gösterdiği için gaz ve buharı geçirmezken; açık gözenekli ısı yalıtım ürünleri böyle bir sürekliliğe sahip olmadığından her türlü gaz ve buharın geçişine açıktır. Bunun yanı sıra gözeneklerin çok olması ısı tutuculuk değerini artırırken, basınç dayanımını azaltmaktadır. Bu sebeple, ısı yalıtım ürünlerinden beklenen en önemli özellik olan ısı iletkenlik değerinin küçük olmasının yanında bazı özelliklere de sahip olması gerekmektedir. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilmektedir:

 Isı yalıtım ürünleri statik ve dinamik yükler karşısında yeterli basınç dayanımına sahip olmalı, zamanla çökme ve yığılma yapmamalıdır. 
 Isı farkları sonucunda meydana gelen genleşme karşısında dayanıklılık göstermeli, eğilme karşısında da çekme gerilmelerini karşılayabilmelidir. 
 Buhar difüzyon dayanımları, ısı yalıtım ürününün kullanılacağı yerin özelliklerine göre belirlenmelidir. 
 Yalıtım görevlerini tam olarak yerine getirebilmeleri için hafif olmalıdır. 
 Isı tutuculuk seviyesi kullanım yerinin koşullarına bağlıdır. 
 Isı yalıtım ürünleri boyutsal kararlılığa sahip olmalı, iç ve dış etkenler karşısında hacim ve şekil değişikliğine uğramamalıdır. 
 Kimyasal etkenler karşısında dayanıklı olmalıdır. 
 Yalıtım ürünlerinin yerine uygulanması sırasında değişik aletlerle, kesme, delme, çakma, yapıştırma gibi işlemlerin kolayca yapılabilmesine olanak vermelidir. 
 Yalıtım ürünleri yanmayan ve alev geçirmeyen özelliklere sahip olmalıdır. 
 Bünyesine su almamalı ve yalıtım değerini bina ömrü boyunca korumalıdır. 
 Yapılarında mikroorganizma barındırmamalı, kaşınma ve alerji yapmamalıdır. 
 Çeşitli etkenler karşısında çürümemeli veya çözülmemelidir. 
 Kokusuz olmalı, kanserojen madde içermemelidir. 
 Uygulanması ve işçiliği kolay olmalı, fire vermemelidir. 
 Zehirli gaz içermemeli, insan sağlığına zarar vermemelidir. 
 Detay bazında ekonomik olmalıdır.

Tüm bu özelliklere sahip olan ısı yalıtım ürünleri ile yapılan ısı yalıtım uygulamaları konforlu bir ortamı ve sağlıklı bir yaşamı da beraberinde getirmektedir.
 

Bu grupta yer alan ısı yalıtım ürünleri; 

 Bitkisel ve hayvansal kökenli ısı yalıtım ürünleri, 
 Mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri, 
 Sentetik kökenli ısı yalıtım ürünleri olmak üzere üç grupta incelenebilmektedir.

Bitkisel ve Hayvansal Kökenli Isı Yalıtım Ürünleri

Bitkisel ve hayvansal kökenli ısı yalıtım ürünleri lifli, taneli veya köpük şeklinde olabilmektedir. Lif şeklindeki ısı yalıtım ürünleri pamuk, yün, ipek, yumuşak ahşap lif, keten, palmiye lifleri, jüt, tahta ve turptur. Tane şeklinde olan ısı yalıtım ürünleri, mantar ve toz halinde olan talaştır. Köpük şeklinde olan ısı yalıtım ürünleri ise sertleştirilmiş yapay melamin reçinesidir.

Bitkisel ve hayvansal kökenli ısı yalıtım ürünlerinde bağlayıcı olarak genellikle katran, asfalt, alçı, çimento ve yapay reçine kullanılmaktadır. Anorganik bağlayıcı elemanların ısı iletim katsayısı organik bağlayıcılı elemanlara göre daha yüksektir.

Günümüzde artık çok fazla kullanım alanı bulamayan bitkisel ve hayvansal kökenli bu ısı yalıtım ürünlerinden eğimli çatılarda kullanılanları ahşap talaşı levhalar ile genleştirilmiş mantar levhalardır.

Ahşap Talaşı Levhalar 

Ahşap rende talaşının, mineral bağlayıcıların bağlama özelliğine zararlı etki yapan maddelerin etkisiz duruma getirilmesi için yapılan işlemden sonra magnezit, alçı ve çimento gibi mineral bağlayıcı maddelerle bulanarak veya tozlandırılarak yüksek sıcaklıklarda preslenmesi yoluyla elde edilen bir ısı yalıtım ürünüdür. Değişik kalıplara basılarak istenilen şekiller verilebilmektedir.

Kesilip, çivilenebilen, kendi kendini taşıyabilen, kolay uygulanan ve sıva için uygun bir yüzey oluşturan ahşap talaşı levhalar, doğal yapısı gereği çevre dostu ürünlerdir. Güneşin ultraviyole ışınlarından etkilenmemesine karşın, organik kökenli bir ürün olması nedeniyle çeşitli böcek ve organizmalardan zarar görebilmektedir. Basınç ve ses yalıtımı özelliği iyi olan bu ürünler aynı zamanda ses yalıtımı özelliği de göstermektedir. Yapılarda kullanılan ahşap talaşı levhalar TS 305 standardına göre seçilmelidir.

Genleştirilmiş Mantar Levhalar (ICB)

Mantar levhası, doğal mantarın kırılması veya öğütülmesi ile meydana gelen parçacıkların fırınlanması ve bunların bitüm, reçine vb. bağlayıcılar kullanılarak veya kendi yapısındaki doğal yapıştırıcı maddeler ile ısı ve basınç altında birleştirilmesiyle elde edilen ürünlerdir. Kuzey Afrika kıyıları ile Sicilya, Korsika, Sardunya adalarında yetişen ağaçların kabuklarından elde edilmektedir.

Mantar levhalara basınçla zift emdirme yöntemiyle istenilen şekli vermek mümkündür. Bu şekilde elde edilen levha veya şekillendirilmiş haldeki mantarın yoğunluğu 120- 150 kg/m³ arasında değişmekte ve ısı iletim kat sayıları da 0,051- 0,065 W/mK değerine ulaşmaktadır.

Şayet yalıtım yapılacak bölümde hava geçirgenliği de önlenmek isteniyorsa, yoğunluk 250 kg/m³ olacak şekilde preslenmekte, böylece mantar en fazla 110 ºC ’ye kadar kullanılabilmektedir. Uygulanan pişirme yöntemi yanında bağlayıcıların türüne göre katkısız, katranlı ve kazeinli mantar olmak üzere üç grupta toplanabilmektedir.

Homojen gözenekli bir yapıya sahip olan mantar levhalar, nispeten pahalı olan, genel özellikleri açısından da yapıştırılması, çivilenmesi, kesilmesi kolay olan ancak Türkiye’de çok fazla kullanılmayan bir yalıtım ürünüdür. Çürümeyen, zor yanan, yanarken de is çıkaran bir yapıya sahip olan bu ısı yalıtım ürünleri kimyasal maddelere karşı da dayanıklı bir özellik göstermektedir. Öte yandan, halojenlere, amonyağa ve eter yağlarına karşı dayanıksızdır. Mantar ısı yalıtım levhaları genellikle 20, 30, 40, 50, 100, 150 ve 200 mm kalınlıklarında üretilirler. Yapılarda ısı yalıtımında kullanılacak olan genleştirilmiş mantar levhalar TS EN 13170 standardına göre seçilmelidir.

Mineral Kökenli Isı Yalıtım Ürünleri

Mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri, lif, tane ve toz halindeki anorganik maddelerden meydana geldiği için anorganik ısı yalıtım ürünleri olarak da bilinmektedir. Cam yünü, taş yünü, kaya yünü, perlit, cam köpüğü, fosil silis, cam pamuğu, genleştirilmiş mika, genleştirilmiş kil ve cüruf yünü gibi ürünler mineral kökenli ısı yalıtım ürünlerini oluşturmaktadır.

Mineral kökenli ısı yalıtım ürünlerinin kullanılabilmesi için bazı işlemlerden geçirilmesi gereklidir. Taş yünü, fosil silis gibi mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri basit işlemlerden geçirilerek kullanılırken diğer mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri daha karışık işlemlerden geçirilerek kullanılabilmektedir. Bunun yanı sıra mineral kökenli ısı yalıtım ürünlerinde bağlayıcı olarak çimento ve alçı kullanılmaktadır.

Mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri içerisinde eğimli çatılarda kullanılanları cam yünü, taş yünü, kaya yünü, cam köpüğü, perlit ve selüloz yünüdür.

Cam Yünü

Cam; yüksek sıcaklıkta değişik malzemelerin bir arada erimesi ve aralarında kimyasal bir bağ bulunmaması esasına dayanmaktadır. Yalıtım ürünü olarak ise cam, silis kumun 1200- 1250 ºC gibi yüksek sıcaklıklarda ergitilerek elyaf haline getirilmesi ile elde edilen, çapları 3- 5 mikron boyutunda olan ince liflerden oluşan bir ısı yalıtım ürünüdür. Ayrıca cam yünü, lifli yapıda olduğu için kapiler emicilikleri yüksektir. Isı yalıtım ürünü olarak cam yünü, eğimli çatılarda şilte, levha veya dökme ürünler şeklinde kullanılmaktadır.

Cam yününün bakalitli (sarı) ve bakalitsiz (beyaz) olmak üzere iki tipi bulunmaktadır. Bakalitsiz olanları genellikle kümes teline veya oluklu mukavva gibi ürünlere tel ile dikilerek şilte halinde kullanılmaktadır. Kullanım sıcaklığı en fazla + 250 ºC olan bakalitli cam yünleri genellikle yapıların ısı yalıtımlarında kullanılmaktadır. Bakalitsiz cam yünleri ise daha çok sanayi ısı yalıtımlarında - 100 ºC ile + 550 ºC sıcaklıkları arasında kullanılmaktadır. Bakalitsiz cam yünleri 5- 25 mm kalınlıklarda üretilirken bakalitli cam yünleri 20- 150 mm kalınlıklarda üretilmektedir.

Bakalitsiz cam yününde su, ürünün gözeneklerini kapayarak ısı köprüsü oluşturacağından ısı yalıtım ürününün etkisini azaltmakta veya yok etmektedir. Bakalitli cam yününde ise, suyun etkisi ile cam yününde bağlayıcılık görevi gören bakalit çözünmekte ve böylece bakalitin bağlayıcılık görevi kalmayacağı için ürünün yalıtkanlık özelliği azalmaktadır.

Genellikle bakalitsiz cam yünleri + 550 ºC ’den daha yüksek ısılarda eriyerek cam topakçığı haline gelmekte ve ürünün yalıtım özelliği kalmamaktadır. Bakalitli cam yünlerinde ise, + 250 ºC ’de bakalit koku çıkararak yanmaya başlamakta ve ürünün yalıtım özelliği kalmamaktadır.

Yanma sonucunda bakalitin bağlayıcılık görevi yapmamasından dolayı liflerin bağlayıcılığı yok olur. Sıcaklığın daha da artması durumunda cam yününün sarı rengi önce kahverengiye dönüşür, sıcaklığın +500 - 550 ºC ’yi bulması halinde ise bakalit tamamen yok olur ve rengi de beyaz haline gelir. Cam topakçığı haline gelen bu ürünlerin artık yalıtım özelliği kalmamış olur. Cam yününün ısı iletim kat sayıları 0 ºC sıcaklıkta 0,048 W/ mK değerinde iken + 450 ºC sıcaklıkta 0,193 W/ mK değerine kadar artabilmektedir.

Cam yünü DIN 4102 standartlarına göre A sınıfı yanmaz bir ürün olarak tanımlanmaktadır. Suyun ısı iletkenliği cam yününden 14 kat daha kötü olduğu için, cam yünü içindeki boşlukların su ile dolması durumunda cam yününün ısı iletkenlik özelliği kaybolmaktadır. Ancak ıslanan cam yünü kurutulduğunda eski özelliğini tekrar kazanabilmektedir. Cam yününün kullanım ömrü normal çevresel koşullar altında 40- 50 yıl arasındadır.

Diğer ısı yalıtım ürünlerine göre daha çok kullanım alanı bulan cam yünü aşağıdaki özelliklere sahiptir.

 Atmosfer koşullarına dayanıklıdır. 
 Kimyasal olarak nötrdür. 
 Higroskopik değildir. 
 Dış kuvvetlerin etkisi ile kolayca şekil değişikliğine uğrarlar. 
  Asitlere karşı dayanıklıdır. 
 Küf tutmaz, haşerelerin yuvası olmaz. 
 İşçiliği kolaydır, bıçak gibi kesici aletlerle kolayca istenilen şekilde kesilebilir. 
 Sarsıntı ve ufalanmaya karşı dayanıklıdır. 
 Deri ile temas edince kaşındırır, bu sebeple eldiven giyilmesi gereklidir.

Bu özelliklerinin dışında, cam yününün kapalı çatılarda mertek aralarında kullanımı, buhar kesici kullanılması koşulu ile mümkün olmaktadır. Ayrıca basınç dayanımı az olduğu için yürünen çatılarda kullanılması doğru değildir.

Cam yünü ekonomik yapısıyla ve yüksek ısı yalıtım özelliği ile genel olarak ekonomik olan ısı yalıtım ürünleri içerisinde yer almaktadır. Ürünün maliyeti yoğunluğuyla doğrudan ilgili olduğu için az yoğunluklu rulo ürünler oldukça ekonomiktir. Ancak yoğunluğun artması ile maliyeti de yükselmektedir. Öte yandan, cam yünü ısı yalıtım ürünlerinin TS 901-1 ve EN 13162 standartlarında yer alan özelliklere göre seçilmesi gerekliliği de unutulmamalıdır.

Taş Yünü

Taş yünü, yerli olarak elde edilen inorganik hammadde bazalt veya diabaz taşının 1350- 1400 ºC gibi yüksek sıcaklıklarda ergitilerek merkezkaç yöntemi ile elyaf haline getirilmesiyle elde edilen bir ısı yalıtım ürünüdür. İlk defa 1897’de Amerika’da yapılmış ve yalıtım amacı ile kullanılmaya başlanmıştır. Elyaf haline getirme işleminde ham madde, kireç taşı ile karıştırılır ve 1600 ºC ’de ergitilir. Eriyik kaya çok hızla dönen bir diskin üzerine damlatılır. Buradan lif çapları 5 mikron civarında olan çok uzun iplikçikler halinde çıkar. İplikler toplandıktan sonra yapıştırıcı özellikteki sentetik reçine ve yağ ilavesi ile kaya yünü malzemeleri şilte haline getirilir. Rengi koyu gri renkte olup şiltelerin özellikleri şekillerine bağlı olarak değişiklik gösterir.

Taş yünleri; kükürt esaslı ve kalsiyum esaslı olmak üzere iki çeşittir. Kalsiyum esaslı taş yünleri sert asitlere karşı dayanıklılık gösterirken, kükürt esaslı taş yünleri temas ettikleri yüzeylerde korozyon yaparlar. Taş yünü, cam yününe göre daha yüksek sıcaklıklarda (1000 ºC) kullanılabilmektedir. DIN 4102’e göre A yangın sınıfı yanmaz bir ürün olan taş yünü iki saat süreyle yangına dayanabilir. Bu özelliğinden dolayı yangın yalıtımında da kullanılabilmektedir. Ancak ürün; kâğıt, mukavva, bitümlü karton veya kraft kâğıdı kaplıysa kaplama yüzeyindeki sıcaklığın ürünün dayanabileceği sıcaklığı aşmaması gereklidir. Bu sıcaklık da 80- 100 ºC civarındadır. Taş yününün yapısında bakalit varsa maksimum kullanma sıcaklığı 200- 250 ºC ’dır.

Taş yünü piyasada düşük yoğunluklu (20- 100 kg/m³) ve yüksek yoğunluklu (100- 200 kg/m³) olmak üzere iki şekilde bulunmaktadır. Düşük yoğunluklu taş yünü 20- 120 mm kalınlıklarda satılırken, yüksek yoğunluklu taş yünü 20- 150 mm kalınlıklarda satılmaktadır.

Taş yününde liflerin her yöne dağılmış olmasından dolayı mekanik dayanımı cam yününe göre daha fazladır; çünkü cam yününde lifler yatay doğrultuda sıralanmıştır. Taş yününün su emme özelliğinin yüksek olmasının nedeni ise, lifli yapıda ve gözenekli olmasıdır. Ancak taş yünü ıslandığı zaman yalıtma özelliği kaybolmaktadır. Bu nedenle bazı taş yünü tiplerinde ürünün içine su itici silikon sıkılarak daha dayanıklı hale getirilmektedir.

Taş yününün buhar geçirimsizlik direnci düşük olduğu için yapısında yoğuşma riski yüksektir. Bu nedenle ısı yalıtımı amaçlı yapılan taş yünü kaplamanın sıcak yüzü tarafına buhar- su yalıtımı amaçlı alüminyum folyo, bitümlü karton, PVC veya polietilen konulmalıdır. Ayrıca taş yünü noktasal yüklere karşı dayanıksız olduğu için uygulamada bu tür yüklerle karşı karşıya kalması önlenmelidir.

Taş yününün özelliklerini aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür. 

 Mükemmel ısı, ses ve yangın yalıtımı sağlar. 
 Yanmaz. 
 Difüzyona açık, nefes alan dokusu ile yoğuşmayı önler. 
 Deforme olmaz. 
 Kullanım alanına göre özel olarak tasarlanabilir. 
 Uygulaması kolaydır. 
 Kimyasal maddelerden zarar görmez, korozyona uğramaz. 
 Zamana dayanıklıdır, kullanım ömrü yapının ekonomik ömrü kadardır. 
 Haşere ve mikroorganizmalardan etkilenmez. 
 Kullanım alanlarına göre, cam tülü, alüminyum folyo, kraft kâğıdı vb. malzemeler uygulanabilir.

Kaya Yünü 

Kaya yünü, % 60 diabaz, % 20 kireç ve % 20 kömür tozu karışımının 1500- 2000 °C sıcaklıktaki fırınlarda eritilip, çok ince tabakalar halinde çıkartıldıktan sonra ip halinde kesilmesi ve reçine eklendikten sonra sıkıştırılması sonucu elde edilen ısı yalıtım ürünüdür.

Kullanım yeri, maruz kalacağı sıcaklık ve basınca göre farklı kalınlık, yoğunluk, bağlayıcı oranı ve kaplama malzemesi kullanarak dökme, levha veya şilte formunda üretilebilmektedir. Kaya yünü ısı yalıtım özelliklerinin yanı sıra yüksek ses yalıtımı özelliğine de sahiptir. – 50 ile + 750 ºC sıcaklıkları arasında kullanılabilirler.

Kaya yünü ısı yalıtım ürünlerinin boyutsal kararlılıkları bulunmaktadır, sıcaklık ve nem etkisi ile boyut değiştirmezler. Öte yandan, su tutma kapasiteleri yüksektir ve A sınıfı yanmaz malzemeler grubunda yer almaktadır.

Cam Köpüğü

Cam köpüğü, toz camın karbon ile birlikte ergitilmesiyle elde edilen ve kapalı cam hücrelerine sahip ısı yalıtım ürünüdür. Bu işlem sırasında karbon oksijen ile birleşip gaz kabarcıkları oluşturmakta ve cam eriği böylece orijinal hacminin 20 katı kadar büyütülerek köpük haline dönüştürülmektedir.

Gözenek yüzdesi, % 93- 94 olan bu malzeme soğutma işleminden sonra bloklar, tabakalar ve levhalar halinde kesilmektedir. Cam köpüğü, ezilmeye karşı dayanıklıdır ve oldukça güçlü, sert bir malzemedir. Ancak kolay kırılabilir, sürtünmeye dayanıksız ve sürtünme karşısında toz haline gelen bir özelliğe de sahiptir. Bunun yanı sıra hidroflorik asit hariç her türlü asit ve buhara, kimyasal etkilere, su sızıntılarına ve korozyona karşı dayanıklıdır, çürümez, küflenmez ve mikroorganizma barındırmaz. Su emme özelliği olmadığından su emme yüzdesi 0’dır. Bu nedenle, cam köpüğü su buharını geçirmeyen tek yalıtım ürünüdür.

Genleştirilmiş Perlit (EPB)

Perlit, magmanın asit fazında oluşan lavların soğuyup gözle ve mikroskopla görülebilecek bir yapıda kırılmasının meydana getirdiği, kütle bünyesinde su damlacıkları bulunan volkanik bir cam türünü ifade etmektedir. Bazı perlit türleri kırıldığı zaman inci parlaklığında küçük küreler elde edildiğinden perlit ismi inci anlamına gelen "perle" kelimesinden türetilmiştir.

Isı yalıtım ürünü olarak ise perlit elverişli bir sıcaklığa kadar ısıtıldığında genleşen ve gözenekli bir hale gelen, yapısında ortalama % 70- 75 oranında silisyum oksit bulunan asidik bir camdır. Perlit gri ve siyah renk tonlarında olmakla birlikte özgül ağırlığı 2,2- 2,4 gr/ cm³’dür.

Perlit özel olarak yapılan döner fırınlarda 800- 1100 ºC civarında ısıl işleme tabi tutularak genişlemekte ve küçük tanelere dönüşmektedir. Hacimce genişleme, ilk hacminin 10- 30 katı olup rengi beyazlaşmaktadır. Genleşmiş perlit olarak ısı iletim kat sayısı yoğunluk ve kullanma sıcaklığına bağlı olarak çok düşük değerlere ulaşmakta ve bu özelliğinden dolayı da ısı yalıtım ürünün olarak kullanılmaktadır.

Gevşek dolgu şeklinde perlitin su emme özelliği olduğundan genleşmiş perlit silikonla işleme tabi tutulup bu özeliği kaldırılır. Böylece ateşe dayanıklı bir ürün haline gelir ve aynı zamanda küflenme de oluşmaz. Genleştirilmiş perlit çeşitli özelliklere sahiptir. Bunları;

 Gözenekli bir yapıya sahip olması, 
 Hafif olması, 
 Isı ve ses yalıtımını sağlaması, 
 Yanmaması şeklinde sıralamak mümkündür.

Perlitin gözenekli yapıya sahip olması ürüne emicilik ve yüzeyde soğuma özelliği kazandırmaktadır. Isı yalıtımının istendiği durumlarda ise emicilik istenen bir durum değildir. Bunun nedeni gözeneklere dolan suyun ısı iletkenliğini artırması olmaktadır. Böyle durumlarda perlitin yapısına silikon veya başka bir madde katılarak suya karşı dayanıklılığı artırılmaktadır.

Tane büyüklüğü dağılımına ve genleşme oranına bağlı olarak genleştirilmiş perlitin birim hacim ağırlıkları farklı değerlerde olabilmektedir. Genleştirilmiş perlit ürününün yoğunluğuna bağlı olarak ısı yalıtım özelliği de değişiklik göstermektedir. Yoğunluk arttıkça dayanım yükselirken, ısı yalıtım özelliği azalmaktadır. Bu nedenle kullanım alanına bağlı olarak gerekli yoğunluktaki perlit ürünü seçilmelidir.

Perlit kararlı kimyasal yapısı nedeniyle kimyasal reaksiyonlara girmeyen ve suda çözünmeyen bir maddedir. Bu özelliğinden dolayı perlit çeşitli kimyasal maddelerle birlikte onları etkilemeden kullanılabilmekte ayrıca fiziksel özellikleriyle de katkı yapmaktadır.

Anorganik bir yapıya sahip olan perlit hafiflik ve yalıtıcılık özellikleriyle, organik kökenli yapay malzemelere oranla yanmazlık üstünlüğüne sahiptir. Yanmazlık özelliği yanında yüksek ısılarda uzun süre bozulmadan dayanabilme gücüne de sahiptir.

Selüloz Yünü

Selüloz esaslı malzemelerden elde edilen, içerisinde bor tuzları barındıran, ısı, ses ve yangın yalıtım ürünüdür. Doğrudan selülozdan üretilebildiği gibi geri dönüştürülmüş kâğıtların toplanarak bor madeni ile özel işlemler kullanılarak işlenmesinden de üretilebilmektedir. Nefes alan yapısı sayesinde havayı iyi tutması nedeniyle doğaya özdeş bir malzemedir.

Özel püskürtme makineleri sayesinde her türlü yüzeylere rahatça uygulanabilme özelliğine sahiptir. Tamamen doğal malzemelerden üretilmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlamaktadır. Hacimsel kaybı olmadığı gibi ısı, ses ve yangın yalıtım değerlerinde hiçbir bozulma olmamaktadır.

Selüloz yünü ısı yalıtım ürünleri, her yüzeyde istenilen kalınlıkta istenilen yoğunlukta uygulama yapma olanağına sahiptir. Uygulamada ek yeri olmaması her türlü ısı ve ses köprüsünün oluşmasını engellemektedir. Isı iletkenlik katsayısının düşük olması nedeniyle büyük oranda ısı yalıtımı sağlamaktadır. İçeriğindeki borun kaynama noktasının yüksek olması nedeniyle yangın yalıtımında da kullanılan bir üründür.

Elektriğe karşı dayanıklı olan selüloz yünü ısı yalıtım ürünleri, yapısında kimyasal maddeler içermediğinden kanserojen değildir. Zamanla bozulmaz, çürümez, korozyon ve paslanma yapmaz. Böcekler ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilemez ve küf tutmaz.

Sentetik Kökenli Isı Yalıtım Ürünleri

Plastik köpük olarak da adlandırılan sentetik kökenli ısı yalıtım ürünlerini, ham madde ve elde ediliş, boşluk yapısı, köpürtme şekli ve sertlik derecelerine göre sınıflandırmak mümkündür.

Ham madde ve elde ediliş şekillerine göre ısı yalıtım ürünler;

 Polikondezasyon reaksiyonları sonucu üre- formaldehit ve fenol, 
 Polimerizasyon reaksiyonları sonucu polivinilklorür ve polistren, 
 Poliadiyon reaksiyonları sonucu poliüretan şeklinde sınıflandırılmaktadır. 

Boşluk yapılarına göre sentetik ısı yalıtım ürünleri, 

 Açık gözenekli, 
 Kapalı gözenekli, 
 Karışık gözenekli olmak üzere üç grupta toplanmaktadır.

Köpürtme şekillerine göre ısı yalıtım ürünleri, 

 Gaz karışımı yolu (hava veya kimyasal etkisi olmayan bir gaz ile ham maddenin çok hızlı köpürtülmesi ile gerçekleştirilmektedir), 
 Fiziksel yol (freon gibi organik asıllı çözücü maddelerin ham madde ile karıştırılıp belirli derecede buharlaştırılması sonucu elde edilmektedir), 
 Kimyasal yol (kimyasal reaksiyon sonucu gerçekleşmektedir) şeklinde gruplandırılmaktadır.

Sertlik derecelerine göre ise ısı yalıtım ürünleri, 

 Yumuşak olanlar, 
 Sert olanlar 
 Yarı sert olanlar olmak üzere üç şekilde gruplandırılmaktadır.

Sentetik kökenli ısı yalıtım ürünleri doğada var olmayıp yapay olarak üretilen polimer esaslı ısı yalıtım ürünlerinden oluşmaktadır. En çok üretilen ve kullanılanları, poliüretan (PUR), ekstrude polistren köpük (XPS), ekspande polistren köpük (EPS), polivinilklorür (PVC), polietilen köpük ve fenol köpüğü gibi farklı kökenli ürünlerin köpük yapıda olanlarıdır.

Poliüretan Köpük (PUR)

Poliüretan köpük, polyester veya polieterlerin izosiyanatlarla birleşmesinden elde edilen plastik bir ısı yalıtım ürünüdür. Diizosiyanatın ve reaksiyonu kolaylaştıran OH gruplu uygun polialkolün kullanılmasıyla da yüksek moleküllü poliüretan meydana gelmektedir.

Poliüretanların kimyasal yolla elde edilmelerinde su ile izosiyanat reaksiyonu sonucunda karbondioksit köpürmeyi sağlarken, fiziksel yolla elde edilmeleri düşük sıcaklıkta buharlaşan freon 11 köpük ham maddesine ilave olunarak ekzotermik reaksiyonla sıcaklığın yükselmesi sonucu buharlaşması ile köpürme meydana gelmektedir.

Poliüretan köpük sarı renktedir ve hücrelerinin % 95’i kapalı gözeneklidir. Ayrıca poliüretan köpükleri, açık veya kapalı gözenekli, yumuşak veya sert, küçük veya büyük hacim ağırlıklı olmak üzere çeşitli şekillerde üretilebilmektedir. Isı yalıtımında kapalı gözenekli sert köpükler kullanılmaktadır.

Su ve nem, poliüretan köpük için büyük bir sorun oluşturmaktadır. Eğimli çatılarda üzerine uygulanacak çatı örtüsü uygulanmadan önce çatı kesitinin içine giren veya daha sonra oluşan hasarlar sonucu kesitte biriken su, poliüretan köpüğün özelliklerini kaybetmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle poliüretan köpük ısı yalıtım ürünleri sıcak ve kuru iklimlerde, nemli ve yağışlı bölgelere karşın daha kullanışlıdır.

Poliüretan köpük, kapalı gözenekli yapısı sayesinde suyu yapısına almaz. Ancak su birleşim yerlerinden sızarak köpüğün altında birikebilmektedir. Bu durumda poliüretan köpüğün altında veya üzerinde biriken su zamanla köpüğün yumuşamasına neden olmaktadır. Nem, köpükteki izosiyanür ve polil arasındaki kimyasal reaksiyonu hızlandırarak dayanıklılığı ve termal rezistansı daha düşük bir ürünün oluşmasına yol açmaktadır. Bu durum köpüğün alt tabakalara yapışmasına da engel olmaktadır.

Poliüretan köpükte su buharı difüzyonu, dayanım, termal rezistans ve boyutsal kararlılığın özelliklerinde zayıflamaya neden olmaktadır. Buhar geçirgenliği nedeniyle eğimli çatılarda, köpük ile döşeme arasında buhar geçirimsiz bir ürün kullanılmalıdır.

Poliüretan köpükler 20- 200 kg/m³ yoğunluklar arasında üretilebilmektedir. Ancak ısı yalıtımı amacıyla kullanılan poliüretan köpüğün TS 825’e göre en az 30 kg/m³ yoğunlukta olması gerekmektedir.

Poliüretan köpük hafif asitlere, benzine, mazota, alkalilere ve deniz suyuna karşı dayanıklılık göstermektedir. Poliüretan köpük eskime ve çürümeye dayanıklı olmakla birlikte mor ötesi ışınlar karşısında dayanıksız olduğu görülmüştür. Poliüretan köpüğün hacim ve şekil değişikliği dayanıklılığı ile özgül ağırlığı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. 32 kg/m³ ‘ün altındaki kaplanmamış plaklarda soğuk etkisi ile büzülme görülmektedir. Öte yandan, levhaların tek taraflı ısınması halinde de poliüretan köpük levhalarda şekil değişikliği görülmektedir. Bu nedenle her iki yüzünün de başka bir malzeme ile kaplanması gerekmektedir.

Ekspanded Polistren Köpük (EPS)

Ekspanded (genleştirilmiş) polistren köpük, petrol türevi malzemelerin değişik şişirme gazlarıyla genişletilerek köpük haline getirilmesiyle değişik yoğunluklarda üretilebilen, termoplastik, kapalı gözenekli, beyaz renkli bir ısı yalıtım ürünüdür.

İlk olarak 1952 yılında Alman BASF firması tarafından üretilmiş ve Styropor adı ile dünyada tanınmıştır. Türkiye’de ise ilk olarak 1986 yılından sonra inşaat sektöründe yer alabilmiştir. Genleştirilmiş polistren köpük, günümüzde Türkiye dahil tüm dünya ülkelerinde en çok kullanılan yalıtım ürünlerinden biri haline gelmiştir. Bunun nedeni, diğer yalıtım ürünlerinden daha ucuz oluşu ve sahip olduğu teknik özelliklerdir.

Polistren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen genleştirilmiş polistren köpük ürünlerinde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilebilmesi için kullanılan şişirici gaz pentan veya bütandır. Pentan veya bütan, tanecikler içinde çok sayıda küçük gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimin sonunda çok kısa sürede hava ile yer değiştirmektedir. Genleştirilmiş taneler şekillendirici kaba konulmakta ve kap içinde genleştirilmeleri sınırlanmaktadır, böylece taneler bir araya gelerek birbiriyle kaynaşmaktadır. Bu şekilde ürünün yüzeyindeki taneciklerin görüntüsü bal peteği şeklini almakta ve EPS levhaların yapısında bulanan çok sayıdaki küçücük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolmuş olmaktadır. EPS ürününün % 98’i hareketsiz ve kuru havadan oluşmaktadır. Bu nedenle oldukça hafif ürünlerdir. EPS ısı yalıtım levhalarının ekonomik ve üstün ısı yalıtım özellikleri de yapısında yer alan hareketsiz ve kuru havadan kaynaklanmaktadır.

EPS üretiminin enerji yoğun olmaması, üstün teknik özelliklerinin yanında ekonomik olmasının da diğer önemli sebebidir. Etkin mekanik dayanımın yanı sıra şişirici gazın çok kısa sürede hava ile yer değiştirmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlamaktadır.

EPS ürünleri beyaz renkte olup levhalar halinde satılmaktadır. Levha boyutları 500x1000 cm olabileceği gibi daha büyük ölçülerde de üretilebilmektedir.

EPS levhalar kapalı gözenekli olduğundan ve yapısındaki küreciklerin çeperleri suyu geçirmediğinden genel olarak su emme yüzdesi oldukça düşüktür. Ancak üretim sırasında küreciklerin birbirine iyi yapışmaması durumunda ve bloktan levha kesilirken levha yüzeyinde kalan kesilmiş yarım küreler içerisinde ve arasında su kalabilmektedir.

EPS levhalar yanıcıdır ancak yapısına bazı özel maddeler karıştırılarak zor alev alıcı veya kendi kendilerine sönen tiplerini elde etmek mümkündür. Ayrıca EPS levhalar asitlere karşı da dayanıksızdır. Bunun yanı sıra yapısında mikroorganizma barındırmaz ve küflenme, çürüme, kokma yapmaz. Ekspanded polistren köpükler genel olarak tüm ısı yalıtım ürünleri içerisinde fiyat bakımından en ucuz olanıdır.

EPS levhalarının özelliklerini kısaca özetlemek gerekirse;

 Yüksek ısı yalıtımı sağlar,
 En ekonomik yalıtım ürünüdür, 
 Basınç karşısında çok dayanımlıdır ve yoğunluğu arttıkça basınç dayanımı da artar, 
 Kapalı gözenekli olmasından dolayı ıslanmaz, yalıtımı süreklidir, 
 Kalınlığı zaman içinde değişmez, 
 Ozon tabakasına zarar vermez, iklim değişiklilerine sebep olmaz. Büyük oranda geri dönüşümü olan bir üründür, 
 Sonsuz ömürlüdür, bina durdukça yalıtım görevine devam eder, 
 Hafif bir üründür, kolay taşınır ve kolay uygulanır, 
 Buhar geçirmezliği yüksektir. Yoğunluğu arttıkça buhar geçirimsizliği de artar.

Ekstrude Polistren Köpük (XPS) 

Polistren ham maddesinin haddeleme işlemiyle levha halinde çekilmesiyle üretilen, homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak amacıyla kullanılan köpük malzemelerdir. İlk olarak 1940’lı yılların başında Amerika’da üretilmeye başlayan XPS levhalar, 50 yılı aşkın bir süredir tüm binalarda ve mühendislik yapılarında güvenle kullanılmaktadır. Bugün ekstrüde polistren köpüklerin tüm dünyadaki kullanımı 15- 20 milyon m3 /yıl civarındadır.

Ekstrude polistren köpük levhalar, haddeleme işlemi ile polistren ham maddesi hat boyunca istenilen kalınlıkta çekilmekte ve kararlı bir hücre yapısı elde edilmektedir. Homojen bal peteği görünümünde olan hücreler, bütün yüzeylerinden birbirine bağlıdır. Hava EPS levhalarda olduğu gibi hücrelerin içine hapsedilmiştir, ancak ısıl iletkenlik sayıları daha düşüktür.

XPS levhalarda en ideal ısı iletkenlik değeri 28- 48 kg/m3 yoğunluklar arasında gerçekleşmektedir. 35- 45 kg/m3 yoğunluk aralığında ise yine şişirme gazına bağlı olarak ısı iletkenlik değeri 0,025 W/mK değerlerine kadar düşmektedir. Yoğunluğun 25 kg/m3 'ün altına düşmesi halinde hücreler arasında zarın incelmesi sonucunda radyasyonla iletim artacağından ısı iletkenlik değeri hızla kötüleşmektedir. Yoğunluğun 50 kg/m3 değerinin üzerine çıkması durumunda ise hücre zarının kalınlaşması sonucunda iletim yoluyla ısıl iletim artacağından ısı iletkenlik değeri kötüleşir.

Yoğunluğun ve hücre sayısının polistren köpük malzemelerde diğer ısı yalıtım malzemelerinde de olduğu gibi ürün performansı üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmaktadır. Daha çok sayıda hücre, hücrelerin küçülmesi, hücre sayısının artması ve şişirme gazının küçük hücreler içerisine hapsolarak daha iyi ısı iletkenlik değeri oluşmasını ve bu değerin uzun süre korunmasını sağlamaktadır.

XPS levhalar, çok sıkı kapalı gözenekli bir yapıya sahip olduğundan su emme özelliği de oldukça düşüktür. Suyun neden olacağı zararlara imkân vermez, uzun ömürlü ve güvenli detay çözümleri sunar. Ayrıca ekstrude polistren köpüklerin en önemli özelliklerinden bir diğeri de basma dayanımı en yüksek malzeme olmasıdır. Yoğunluk arttıkça basma ve sünme dayanımı artmaktadır.

Yalıtım ürünleri, amaçları gereği ısı değişimlerinin etkisi altında bulunurlar. Bu nedenle boyutsal kararlılık ısı yalıtım ürünlerinin hizmetinin ne kadar iyi olacağını belirleyen en önemli özelliklerden biridir. XPS köpüklerde, hücre yapısının ve düzeninin üç yönde de dengede olması beklenir.

XPS köpükler plastik esaslı olduğu için birçok kimyasal maddeye karşı duyarlıdır. Özellikle boya inceltici solvent, aseton, etil asetat gibi beyazlatıcı özler içeren maddelerin XPS levhalar ile doğrudan temas etmesinden kaçınılmalıdır.

XPS ısı yalıtım ürünlerinin içinde alevlenmeyi önleyici madde bulunduğundan B1 sınıfı zor yanıcılar sınıfında yer almaktadır. Uzun süreli açık olarak depolamalardan kaçınılmalı ve doğrudan güneş ışığını alacak şekilde bırakılmamalıdır. XPS ısı yalıtım ürünleri, yapılarında küf ve bakteri barındırmaz, zehirli değildir ve insan sağlığına zararlı değildir.

Öte yandan, XPS köpükler ısı iletkenliği bakımından EPS’ye göre biraz daha avantajlıdır. Basınç dayanımı ve buhar difüzyon dayanım kat sayısı bakımından da, XPS’in basınç dayanımı ve buhar difüzyon dayanım kat sayısı EPS’ye göre daha fazladır.

XPS levhalarının özelliklerini kısaca özetlemek gerekirse; 

 Enerji tasarrufu sağlar, - Çevre kirliliğini önler, 
 Bina kabuğunu sıcak tutarak ısısal konfor sağlar, 
 Bina kabuğunu yoğuşmanın etkilerinden ve korozyondan korur, 
 Bina kabuğunu ısı değişimlerine bağlı çatlaklardan korur, 
 Su emmediği için uygulama sırasındaki işçilik hatalarından olumsuz etkilenmez, 
 Kullanıldığı detaya uygun buhar difüzyon direnci sayesinde buhar kesici gerektirmez. 
 Hafiftir ve kolay işlenebilir, kolayca sökülebildiği için uygulama sonrası kolaylık sağlar, - Her türlü hava koşullarında uygulanabilir.

Polivinilklorür Köpüğü (PVC)

Polivinilklorür köpük, polivinilklorid esaslı sert, yarı sert veya yumuşak olarak üretilen termoplastik bir üründür. Gözenek yapısı ve sayısı üretim yöntemine göre değişkenlik göstermektedir. Yüksek basınç sistemi ile üretimde kapalı gözenekli, alçak basınç sisteminde karışık veya açık gözenekli ürün elde edilirken basınçsız üretimde açık gözenekli ürün elde edilmektedir. Isı iletkenli kat sayıları 0,038 W/mK olan PVC köpüğün yoğunluğu 40 kg/m³’dür.

PVC ürününün kapalı gözenekli olanları su almamakta, buna karşın karışık ve açık gözenekli olarak üretilenleri suyu almaktadır. PVC’ler korozyona karşı dayanıklıdır, böcek ve mikroorganizmaları barındırmaz. Öte yandan, bazı kimyasal maddeler karşısında dayanıksızdır. Oksijen, ozon ve klora karşı dayanımlı olmakla birlikte brom, flor, 60ºC’nin üstündeki sülfat asidi ve nitrat ürünü etkilemektedir. Bunların dışındaki asitlere karşı ise dayanıklıdır. 50- 60ºC arasında yumuşamaya başlar, bu nedenle ürüne şekil verilecekse 80- 90ºC’deki sıcak su yardımıyla verilmelidir.

PVC’lerin yoğunlukları üretim şekline göre 30- 300 kg/m³ arasında ayarlanabilmektedir. Sert levha şeklinde olanları kırılgan olup, yumuşak şekilde olanları ise elastiktir. Zor yanıcı bir üründür ancak mekanik bakımdan çok dayanıklı değildir. Sert levha şeklinde olanları kolayca kesilebilmekte ve delinebilmektedir.

Termoplastik bir ürün olan PVC’nin fiziksel ve kimyasal dayanımı yüksek, elektriksel yalıtım özelliği oldukça iyidir. Çekme dayanımı 1,4- 2,4 kN/cm² arasındadır.

Polietilen Köpük (PE)

Polietilen köpük ürünler, etilen ve propilenden hazırlanan polimerlerden imal edilen esnek, yarı esnek, gözenekli ve plastik esaslı ürünlerdir. Polietilen köpük ısı yalıtım ürünleri, kalıptan haddeleme yöntemiyle çekilerek veya kalıpsız haddeleme yöntemleriyle levha halinde elde edilmektedir. Kapalı hücre yapılı, haddeleme ile üretilmiş polietilen ürün, dayanıklı, güvenilir, ekonomik ve kullanımı kolay bir yalıtım ürünüdür. Zehirli gaz içermez, kimyasal olarak nötr ve kokusuzdur.

Polietilen köpükler, yüksek su buharı direncine, yüksek darbe dayanımına, düşük yoğunluğa ve düşük ısı iletkenliğine sahip, elastik ve bünyesine su almama özellikleri olan ürünlerdir. Polietilen esaslı yalıtım ürünleri ısı yalıtımında kullanılabildiği gibi, su yalıtımında yardımcı ürün olarak ve ses yalıtımında da kullanılmaktadır. Tüm kullanım alanlarındaki PE esaslı ürünler, gerek yoğunluk gerekse boyut olarak birbirlerinden farklı ürünlerden oluşmaktadır.

Fenol Köpüğü

Fenol köpüğü, formaldehit bakalitine anorganik şişirici ve sertleştirici gibi bazı yardımcı maddeler katılarak elde edilen, küçük gözenekli, çeşitli yoğunluklarda üretilebilen bir ısı yalıtım ürünüdür.

Fenol köpüğü diğer termoplastik köpüklere karşın basınç karşısında dayanıksız fakat sıcak karşısında daha dayanıklı bir yapıya sahiptir. Yüksek sıcaklıklara çıkıldığında ise ürün büzülme ve çekme yapmaktadır. Sert, kırılgan ve küçük gözenekli yapıya sahip olan fenol köpüğünün sürtünme ile yüzeyi tozlaşabilmektedir. Kullanım sıcaklığı – 180 ile + 120 ºC arasındadır. Açık gözeneklerini çokluğu nedeniyle su buharı difüzyon dayanımları oldukça düşüktür.

Fenol köpüğü kolay su alabilir ve kapilerdir. Birçok kimyasal madde karşısında dayanıklı olmakla birlikte yoğun asitler karşısında dayanıksızdır. Yapısında mikroorganizma, böcek barındırmaz ve küflenme yapmaz. Metalleri korozyona uğratabilir.
 

 Lifsel yapıda olan ısı yalıtım ürünleri, 
 Taneli yapıda olan ısı yalıtım ürünleri 
 Köpük veya gözenekli yapıda olan ısı yalıtım ürünleri 
 Kompozit yapıda olan ısı yalıtım ürünleri olmak üzere dört grupta toplanmaktadır.

Lifsel Yapıda Olan Isı Yalıtım Ürünleri

Lifsel yapıda olan ısı yalıtım ürünleri grubuna, pamuk, yün, saman, ahşap talaşı gibi bitkisel ve hayvansal kökenli lifli ürünler ile cam pamuğu, cam yünü, taş yünü gibi mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri girmektedir.

Taneli Yapıda Olan Isı Yalıtım Ürünleri

Bu gruptaki ürünler, gözenekli yapıdaki tanelerin, aralarında boşluk kalacak şekilde yan yana gelmesiyle oluşmuş, genleştirilmiş mantar, perlit ve fosil silisi gibi ısı yalıtım ürünleridir.

Köpük veya Gözenekli Yapıda Olan Isı Yalıtım Ürünleri

Köpük veya gözenekli yapıda olan ısı yalıtım ürünleri, kapalı veya açık gözenekli hücrelerden oluşmaktadır. Süngertaşı, cam köpüğü gibi mineral kökenli ısı yalıtım ürünleri ve poliüretan, polietilen, EPS, XPS, PVC ve fenol köpüğü gibi sentetik kökenli ısı yalıtım ürünleri bu gruba girmektedir.

Kompozit Yapıda Olan Isı Yalıtım Ürünleri

Bu gruptaki ısı yalıtım ürünleri, kökeni ve bünye yapısı bakımından farklı ürünlerin bir araya gelmesiyle oluşabilmektedir. Bu nedenle kompozit yapıda olan ısı yalıtım ürünleri, kendi içinde üç alt sınıfa ayrılmaktadır. Bunlar, bağlayıcı madde aglomereleri, liflerle donatılı kompozitler ve lamine kompozitlerdir.

Bağlayıcı madde aglomereleri, organik veya anorganik bir bağlayıcı içinde dağınık faz olarak bulunan organik veya anorganik parçacıklardan oluşmaktadır. Perlit betonu, genleştirilmiş polistren betonu bu gruba girmektedir.

Liflerle donatılı kompozitler ise, bağlayıcı madde görevi yapan sürekli faz içinde değişik kökenli liflerin dağınık faz olarak bulunmasından oluşmaktadır. Bakalitli cam yünü, çimento bağlayıcılı ahşap talaşı ve asfalt bağlayıcılı cam yünü liflerle donatılı kompozitler grubuna girmektedir.

Lamine kompozitler, tabaka oluşturabilen farklı köken ve farklı bünye yapısındaki ürünlerin bir araya gelmesiyle oluşan ısı yalıtım ürünleridir. İki yüzü ahşap talaş levha, ortası genleştirilmiş polistren köpükten oluşan levhalar, bir yüzü kartonlu alçı levhalar bu gruba giren ısı yalıtım ürünlerini oluşturmaktadır.
 

Cam yünü TS 901 EN 13162
Taş yünü TS 901 EN 13162
Ekspande Polistren (EPS) TS 7316 EN 13163
Ektrude Polistren (XPS) TS 11989 EN 13164
Poliüretan (PUR) TS EN 13165
Fenol köpüğü TS EN 13166
Cam köpüğü TS EN 13167
Ahşap lifli levhalar TS EN 13168
Genleştirilmiş perlit (EPB) TS EN 13169
Genleştirilmiş mantar (ICB) TS EN 13170
Ahşap yünü levhalar TS EN 13171